Te nekehanga - he taurite
Ko te nekehanga taurite na te raru whakahaere i te uaua ka ngoikore te whakakori i nga nekehanga. Ka tae atu ki te nekehanga, kaore i te pumau, ki-ki-hoki te nekehanga o waenga o te tinana (kaara) me te haereere kore (haere haere). Ka pa ano hoki ki nga peka.
Ko te ingoa rongoa o tenei ahuatanga ko te ataxia.
Ko te nekehanga maeneene maeneene me whakarite i waenga i nga roopu uaua rereke. Ko tetahi waahanga o te roro e kiia nei ko te cerebellum e whakahaere ana i tenei pauna.
Ka tino pa te Ataxia ki nga mahi o ia ra.
Ko nga mate ka whara i te cerebellum, te tuaina tuaiwi, nga ioiwi whanui ranei ka raru i te nekehanga uaua noa. Ko te mutunga he nunui, he hakihaki, he koretake.
Ko nga whara o te roro, ko nga mate ranei ka raru te neke haere o nga nekehanga:
- Te whara o te roro te whara ranei o te mahunga
- Pakaru heihei etahi mate roro ranei (encephalitis)
- Nga tikanga e paahitia ana e nga whanau (penei i te ataxia cerebellar congenital, Friedreich ataxia, ataxia - telangiectasia, Wilson ranei te mate)
- Sclerosis maha (MS)
- Te whiu, te whakaeke ranei o te ischemic (TIA)
Nga paitini, paitini paitini ranei na te:
- Waipiro
- Ko etahi rongoa
- He konganuku taumaha penei i te mercury, thallium, me te timatanga
- Nga wairewa penei i te toluene, te tetrachloride waro ranei
- Nga raau taero tapu
Ko etahi atu take:
- Ko etahi mate pukupuku, ka kitea he tohu mo te neke koretake, i roto i nga marama, i etahi tau ranei, i mua i te mate o te mate pukupuku (ka kiia ko te paraneoplastic syndrome)
- Nga raru ki nga io i roto i nga waewae (neuropathy)
- Te whara o te tuaina ranei, te mate ranei i he ai te tuaiwi (peera i te wehenga o te tuaiwi)
He pai pea te aromatawai ahuru i te kaainga na te kaiwhakaoranga tinana.
Whakamahia kia maatau ake, kia haumaru hoki te neke haere i te kaainga. Hei tauira, whakakorea atu te waahi, waihohia nga huarahi hikoi whanui, ka tango i nga whariki whiu, etahi atu mea ranei ka pahekeheke, ka hinga ranei.
Ko nga taangata e whai ana i tenei ahuatanga me akiaki kia uru mai ki nga mahi noa. Me manawanui nga mema o te whanau ki te tangata e ngoikore ana te whakarite. Whakamahia te waa ki te whakaatu ki taua tangata nga huarahi ki te mahi ngawari i nga mahi. Whakamahia nga kaha o te tangata i te karo i o raatau ngoikoretanga.
Patai ki te kaitautoko hauora mena he pai nga awhina hikoi, penei i te tokotoko, i te hikoi ranei.
Ko te hunga whai ataxia ka pataia ki te hinga. Whakawhiti korero ki te kaiwhakarato mo nga mahi hei aarai i te hinga.
Karangahia to kaiwhakarato mena:
- He raru kaore e taea te whakamaarama i te tangata me te ruruku
- Ko te kore o te ruruku he roa atu i etahi meneti
I te wa ohorere, ka whakamanahia koe kia kore e kino nga tohu.
Ka whakamātautau te kaiwhakarato i a tinana, ka uru atu ki:
- He tirotiro taipitopito mo te punaha io me nga uaua, me te aro nui ki te hikoi, te taurite, me te ruruku o nga matimati me o maihao.
- Te tono ki a koe kia tu ake me o waewae kia piri, kia kati nga karu. Ka kiia tenei ko te whakamatautau Romberg. Mena ka ngaro to pauna, he tohu tenei kua ngaro to mohio ki te tuunga. I tenei wa, ka whakaarohia he pai te whakamatautau.
Kei roto i nga paatai hitori o te rongoa:
- Ahea i tiimata ai nga tohu?
- Ka puta te koretake i nga wa katoa ka haere mai ranei ka haere?
- Kei te piki haere te kino?
- He aha nga rongoa e inu ana koe?
- Kei te inu waipiro koe?
- Kei te whakamahi koe i nga raau taero whakangahau?
- Kua pa atu koe ki tetahi mea na te paitini pea i paitini?
- He aha era atu tohu tohu kei a koe? Hei tauira: ko te ngoikore, ko te pararutiki ranei, te koretake, te ngongo, te ngaronga ranei o te ngakau, te rangirua, te porearea ranei, te hopu.
Ko nga whakamatautau ka taea te tono atu ko:
- Te whakamatautau Antibody ki te tirotiro mo nga syndrome paraneoplastic
- Nga whakamatautau toto (penei i te CBC me te rereketanga o te toto)
- Karapa CT o te mahunga
- Whakamatau ira
- Tuhinga o mua
Akene me tuku koe ki tetahi tohunga mo te taatai me te maimoatanga. Mena he raru motuhake ka puta i te ataxia, ka raru te raru. Hei tauira, mena he rongoa kei te raru o te ruruku, ka taea te whakarereke te rongoa ka mutu ranei. Ko etahi atu take kaore pea e taea te whakaora. Ka taea e te kaiwhakarato te whakaatu atu ki a koe.
Te kore o te ruruku; Ngaro o te ruruku; Nga ngoikoretanga tuitui; Ataxia; Ngakau; Te nekehanga taurite
- Atawhai uaua
Lang AE. Ko etahi atu raruraru nekehanga. I roto i: Goldman L, Schafer AI, eds. Te rongoa Goldman-Cecil. 25th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2016: chap 410.
Subramony SH, Xia G. Nga mate o te cerebellum, tae atu ki nga ataxias whakaheke. I roto i: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, eds. Ko te Neurology a Bradley i nga Mahi Haumanu. Ed 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: chap 97.